Eğitim Teknolojilerinde Temel Kavramlar

Öğretim Teknolojileri alanı öğretimdeki incelikleri ortaya çıkarmak ve yaymak amacıyla ortaya çıkmış disiplinler arası bir çalışma alandır. Öğrenme, bireyin yeni bilgi, beceri ve tutum kazanmasıdır. Öğretimin etkinliğinin, yeterliğinin ve çekiciliğinin artırılması için yapılan tüm çalışmalar, temelde daha kalıcı bir öğrenme sağlanması amacıyla yapılmaktadır ve öğrenme konusu bu sebeple önemlidir. Öğrenme; planlama, uygulama ve değerlendirme aşamalarından oluşur.

Öğretim ise, bireylerin belirli kazanımları öğrenmeleri için planlanan, kasıtlı ve sistematik olarak uygulanan etkinliklerdir. Öğretim bir başkasının değişimi için planlamaları öngörürken, öğrenme daha çok bireysel kazanımları hedeflemektedir. Tıpkı öğrenme gibi, eğitim de bireyin bilgi, beceri ve tutumlarında değişikliğe yol açan istendik değişim sürecidir. Ancak eğitim kelimesi daha genel kazanımları, içinde bulunulan toplumun beklentilerinin ve kültürünü taşıyan değişiklikleri ifade eder. Eğitim, öğretimini kapsayan daha genel bir kavramdır. Teknoloji ise bilimsel ya da sistematik bilgilerin pratik alanlara sistemli bir şekilde uygulanması ve insanın bilimi kullanarak doğaya üstünlük kurmak için tasarladığı rasyonel bir disiplin olarak tanımlanabilir. Öğretim teknolojisi öğretimin, eğitimin bir alt kavramı olduğu anlayışına dayalı olarak ve belirli öğretim disiplinlerinin kendine özgü yönlerini dikkate alarak düzenlenmiş teknolojiyle ilgili bir kavramdır Öğretim teknolojisi, konu alanını göz önüne alarak ve bilimsel bilgiye dayalı olarak araç-gereç, yöntem ve tekniklerin tasarlanması, geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi sürecidir. Öğretim teknolojisi, öğretimin etkililiğini arttırmak için gerçekleştirilen tüm uygulamalardır.

Eğitim Teknolojisi ise genelde eğitime, özelde öğrenme durumuna egemen olabilmek için ilgili bilgi ve becerilerin işe koşulmasıyla öğrenme veya eğitim süreçlerinin işlevsel olarak yapısallaştırılmasıdır.

Eğitim Teknolojisinin  eğitim hizmetlerini daha geniş kitlelere götürmek, öğretme ve öğrenme süreçlerini daha verimli hale getirmek, öğretme ve öğrenme etkinliklerini bireyselleştirmek, öğretme ve öğrenme ile ilgili uygulama süreçlerini düzenlemek, eğitim gereksinimlerini ve olanaklarını bilimsel araştırma konusu yapmak, eğitim kurumlarını uygulamalı hale dönüştürmek, öğretim programlarında sürekliliği sağlamak, eğitim personelinin etkinliğini ve verimliliğini artırmak, çevre faktörlerini düzenlemek ve kontrol etmek, öğretme -öğrenme süreçlerini öğrenci yeteneklerine uyarlamak, eğitimle ilgili sorunların çözümünde uygulamaya koymak gibi pek çok amacı vardır.

Öğrencilerin öğrenim sonucunda kazanmaları beklenen bilgi, beceri ve tutumlar “Öğrenim Kazanımları” olarak ifade edilir.Öğrenim kazanımları, bilişsel, duyuşsal ve devimsel alanlarda belirlenir.Hedefe ulaşmak, içeriği düzenlemek, yöntem ve tekniği belirlemek, materyali seçmek, ölçme-değerlendirme yapmak vb. nedenlerle öğrenim kazanımlarının belirlenmesi çok önemlidir. Tüm öğretim etkinlikleri birer iletişim sürecidir, öğretme-öğrenme sürecinin merkezindeki bireyler ise öğrencilerdir.Her öğrenci farklıdır, bu nedenle bu farklılıklar göz önüne alınarak ders planları ve etkinlikler yapılmalıdır.Yöntem ve teknikler altıya ayrılır bunlar ;sunuş yoluyla öğretim,buluş yoluyla öğretim, işbirliğine dayalı öğretim,problem-tabanlı öğretim,kavram öğretimi ve tartışmadır.Etkili bir öğretim ortamı  öğretmenin becerileri ile sağlanır.Sınıf-içinde ve dışında yaşanan tüm öğrenme süreçleri öğretmen tarafından yapılandırılır. Araç gereçler; öğretim ortamında içeriğin aktarılması için kullanılır.Öğretimin etkililiğini artırırlar.Öğretim ortamı sadece sınıf değildir.Derslikler, farklı etkinliklerin, yöntem ve tekniklerin uygulanmasına olanak sağlayabilecek şekilde düzenlenmelidir.Öğretim ortamları düzenlenirken öğrenci sayısı, aydınlanma, sıcaklık gibi değişkenler de önemlidir. Değerlendirmenin amacına uygun olması için öğrenim kazanımları ile tutarlılık göstermelidir. Öğretmen başarısı, öğrenci başarısı, öğretim ortamı, kullanılan araç-gereç ve materyaller, ders planları gibi değişkenler değerlendirilebilir.Genel olarak “süreç” ve “ürün” değerlendirme şeklinde gerçekleşir.

Sorunlar; karşılanamayan eğitim talepleri, kalabalık sınıflar, öğretmensiz okullar, yeni teknolojiye rağmen geleneksel süreçleri kullanma, mali kaynak yetersizliği, yetersiz araç-gereç veya tesis, olanak eşitliği yönünden dengesiz dağılım şeklinde sıralanabilir.

Olanaklar ise; birinci kaynaktan bilgi, fırsat eşitliği, çeşitlilik, kalite, yaratıcılık, bireysel öğrenme, üretken eğitim ve hızlı öğrenme olarak sıralanabilir.

Eğitim Teknolojisi alanındaki sorunlar ise teknolojinin olası kullanılma olanaklarını araştırma ve bulguları yayma, gerekli personeli yetiştirmek ve uygulamaya geçebilmektir.

Kaynaklar: